ERMENİSTAN - GÜRCİSTAN - AZERBAYCAN (NAHÇİVAN)
I.Dünya Savaşı sürerken Rusya’da 1917 Ekim Devrimi gerçekleşince Bolşevik Hükümet Osmanlı Devleti ile 5 Aralık 1917’de Erzincan’da ateşkes antlaşması, 3 Mart 1918’de de barış antlaşması imzaladı. Antlaşmaya göre 93 Harbi’nden (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) önceki sınırlara dönülecek, Kars, Ardahan ve Batum’da halkoylamasına gidilecekti. Oylama sonucunda bu bölgeler Osmanlı’ya bağlandı. 30 Ekim 1918’deki Mondros Antlaşması ile Türk Ordusu 1914 sınırlarına çekilmek zorunda kaldı. Ermenistan ordusunun boşalan topraklara girmesi üzerine Kazım Karabekir komutasındaki Doğu Cephesi Ordusu, Kars’ı alarak Gümrü’ye (şu an Ermenistan’ın 2. büyük şehri) kadar ilerledi. Ermenistan barış istemek zorunda kaldı, 2 Aralık 1920’de Ermenistan’ı kontrol eden Menşevik hükümetle Gümrü Barış Antlaşması imzalandı. Antlaşma sonucu Kars’la birlikte 1828’de İran’dan Rusya’ya geçen Iğdır ve Tuzluca yöreleri de geri alındı. Gürcistan yönüne ilerleyen Kazım Karabekir yönetimindeki ordu, Ardahan, Artvin ve Batum’u da ele geçirdi...
Gümrü Antlaşması daha onaylanamadan Kızıl Ordu bölgeye girdi. Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan’da Bolşevik Hükümetler yönetime geçti. TBMM Hükümeti dayanışma içinde olduğu Sovyetler ile Moskova’da 16 Mart 1921’de Moskova Antlaşması’nı imzaladı. Türkiye’nin bugün de geçerli olan doğu sınırları belirlenmiş oldu. Antlaşmaya göre Batum hariç Gümrü Antlaşması doğrulanıyordu. Sovyetler’in Van-Bitlis-Muş bölgelerinin Ermenistan’a bırakılması isteği kabul edilmedi. Gümrü Antlaşması ile kontrolü Türkiye’ye bırakılan Nahçıvan ise Azerbaycan yönetimine verildi. 13 Ekim 1921’de yapılan Kars Antlaşması Moskova Antlaşması’nın bir benzeri idi, farklı olarak antlaşmayı Sovyetler’in yanında Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan Federe Cumhuriyetleri temsilcileri de imzalamıştı.
93 Harbi’nden sonra Çarlık Rusya’sına geçen, I. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1918’de kurulan Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan Macaheli, Moskova Antlaşması ile ikiye bölündü. 6 köy Türkiye’de Yukarı Macaheli'de , 12 köy Gürcistan'da Aşağı Macaheli içinde kaldı. Bugün Macaheli halkı kar yolları kapattığında en yakın merkeze gidebilmek için Gürcistan topraklarına geçip oradan Sarp sınır kapısından Türkiye’ye girmek zorundadır.
1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra doğu sınırımızda yeni bağımsız devletler ortaya çıkınca dünya üzerinde nadir görülen 4 ülkenin herbirinin birbiriyle sınırdaş olduğu 2 farklı durum ortaya çıktı (Gürcistan-Ermenistan-Azerbaycan-Türkiye ve Türkiye-Ermenistan-Azerbaycan-İran).
I.Dünya Savaşı sürerken Rusya’da 1917 Ekim Devrimi gerçekleşince Bolşevik Hükümet Osmanlı Devleti ile 5 Aralık 1917’de Erzincan’da ateşkes antlaşması, 3 Mart 1918’de de barış antlaşması imzaladı. Antlaşmaya göre 93 Harbi’nden (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) önceki sınırlara dönülecek, Kars, Ardahan ve Batum’da halkoylamasına gidilecekti. Oylama sonucunda bu bölgeler Osmanlı’ya bağlandı. 30 Ekim 1918’deki Mondros Antlaşması ile Türk Ordusu 1914 sınırlarına çekilmek zorunda kaldı. Ermenistan ordusunun boşalan topraklara girmesi üzerine Kazım Karabekir komutasındaki Doğu Cephesi Ordusu, Kars’ı alarak Gümrü’ye (şu an Ermenistan’ın 2. büyük şehri) kadar ilerledi. Ermenistan barış istemek zorunda kaldı, 2 Aralık 1920’de Ermenistan’ı kontrol eden Menşevik hükümetle Gümrü Barış Antlaşması imzalandı. Antlaşma sonucu Kars’la birlikte 1828’de İran’dan Rusya’ya geçen Iğdır ve Tuzluca yöreleri de geri alındı. Gürcistan yönüne ilerleyen Kazım Karabekir yönetimindeki ordu, Ardahan, Artvin ve Batum’u da ele geçirdi...
Gümrü Antlaşması daha onaylanamadan Kızıl Ordu bölgeye girdi. Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan’da Bolşevik Hükümetler yönetime geçti. TBMM Hükümeti dayanışma içinde olduğu Sovyetler ile Moskova’da 16 Mart 1921’de Moskova Antlaşması’nı imzaladı. Türkiye’nin bugün de geçerli olan doğu sınırları belirlenmiş oldu. Antlaşmaya göre Batum hariç Gümrü Antlaşması doğrulanıyordu. Sovyetler’in Van-Bitlis-Muş bölgelerinin Ermenistan’a bırakılması isteği kabul edilmedi. Gümrü Antlaşması ile kontrolü Türkiye’ye bırakılan Nahçıvan ise Azerbaycan yönetimine verildi. 13 Ekim 1921’de yapılan Kars Antlaşması Moskova Antlaşması’nın bir benzeri idi, farklı olarak antlaşmayı Sovyetler’in yanında Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan Federe Cumhuriyetleri temsilcileri de imzalamıştı.
93 Harbi’nden sonra Çarlık Rusya’sına geçen, I. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1918’de kurulan Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan Macaheli, Moskova Antlaşması ile ikiye bölündü. 6 köy Türkiye’de Yukarı Macaheli'de , 12 köy Gürcistan'da Aşağı Macaheli içinde kaldı. Bugün Macaheli halkı kar yolları kapattığında en yakın merkeze gidebilmek için Gürcistan topraklarına geçip oradan Sarp sınır kapısından Türkiye’ye girmek zorundadır.
1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra doğu sınırımızda yeni bağımsız devletler ortaya çıkınca dünya üzerinde nadir görülen 4 ülkenin herbirinin birbiriyle sınırdaş olduğu 2 farklı durum ortaya çıktı (Gürcistan-Ermenistan-Azerbaycan-Türkiye ve Türkiye-Ermenistan-Azerbaycan-İran).
Ermenistan-Gürcistan-Azerbaycan
İran
Irak
Suriye
Yunanistan
Bulgaristan
Romanya
Anadolu'nun sınırları
0 comments:
Yorum Gönder