Türkmenistan
Kolajın ilk sırası Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan Orta Asya'nın en büyük Çöl Pazarında çekildi, Türkmenler "cıgıldak pazarı" diyorlar. Türkmen kadınları tek parça, uzun ve rengarenk geleneksel elbiseleriyle -sadece pazarda değil şehrin tamamında- cıvıl cıvıl bir hava yaratıyorlar. Türkmen kızları "gelini gelini Türkmen gelini" türküsünde söylendiği kadar güzel ve alımlılar. Yalnız ülkede protez dişleri altın kaplatmak çok yaygın olduğundan zaman zaman gözünüz kamaşabiliyor.
Aşkabat Havaalanı'nı şehrin merkezine bağlayan geniş yolun adı "Tarafsızlık Bulvarı", tarafsızlık konusunda çok hassaslar. Hassas oldukları diğer konu halı. Halının müzesi ve hatta bakanlığı var. Dışarıya kontrolsüz halı çıkarmak yasak. Bayraklarını 5 değişik bölgeyi temsil eden, 5 halı süslüyor. Deve tüyünden yapılan halılar kutsal sayıldığından yere serilmiyor, belden yukarıda bir yerde tutuluyor.
Türkmen doğalgazı ülkede ciddi bir zenginlik yaratmış ancak bu zenginlik halk tarafından henüz eşit bir şekilde paylaşılamıyor. Aşkabat'ta müthiş binalar yapılmış, inşaat şirketleri marifetiyle bu zenginlik hortumlanıyor izlenimi verecek kadar müthiş (inşaatların %90'ı Türkiye'li şirketler tarafından yapılıyor).
Komunizm döneminden kalan sosyal imkanlar devam ediyor. Temel sağlık hizmetleri, su, elektrik, gaz, telefon, ulaştırma hizmetleri üzcretsiz ya da sembolik ücretleri var. Mesela 1 depo benzin 1 $, yurt içi uçak bileti Türkmen halkı için 1,5 $ (bizim şirketler de 0 YTL'ye uçtuklarını iddia diyorlar ama henüz böyle uçana rastlamadım).
Türkmenistan'da bazı yerlerde fotoğraf çekmek, hatta dikkatle bakmak bile yasak ya da tehlikeli olabiliyor. Duyduğum ama doğruluğundan emin olmadığım hikayeler var. Bunlardan biri, Türkmenbaşı'nın (kalp hastası olduğu ve o ndenle öldüğü biliniyor) yanıbaşında genç bir askerin kalbinin söküldüğü ancak Alman doktorunun kalp nakli ameliyatını reddettiği söyleniyor. Annesinin Türkiye kökenli olduğu, bu nedenle Türkiye'yi çok sevdiği, soyadı seçilirken Atatürk soyadını almak istediği ancak Türk Dışişleri'nden uyarı gittiği de söyleniyor.
Özbekistan
Timur-lenk (lenk: aksak eki) ilginç bir adam. Cengiz yani Moğol soyundan gelmediği Türk asıllı olduğu için HAN ünvanı alamamış ama bir kişinin ömrü hayatında kurabileceği en büyük imparatorluk sınırlarına ulaştırmış devletini. Son derece vahşi yöntemler kullanmış, aldığı şehirleri yakıp yıkmakla kalmayıp halklarını ya kılıçtan geçirtmiş ya büyük çukurlara gömdürmüş -en iyisi- savaşlarda canlı kalkan olarak kullanmış.
Timur'un Sivas'ta ve Bagdat'ta yaptigi katliamlar meşhurdur. Sivas'ta 40 bin kelleden tepe yaptığı soylenir. Bağdat katliamı bugün bile bir darb-ı mesel gibi anlatılır (alıntı, Ayşe Hür).
Ankara Savaşı’nı biliyoruz ama yanında fetret devri çelebilerinden biriyle birlikte İzmir’e kadar gelmiş. Özbek’ler “Timur Babamız” diyorlar, Lenin heykelleri yerine onun heykellerini dikiyorlar. Sarayı (Ak-Sarai, Şehrisebz) ve mezarı (Gur-amir, Semerkand) müthiş etkileyiciydi. Kara bir mezar taşı var, 2001 Space Odyssey’deki gibi. Sovyet arkeologlar mezarını açmak istediklerinde Özbekler uğursuzluk getirir diye izin vermek istememiş, sonra, mezarın açıldığı gün Alman uçakları Sovyetleri bombalamış, II.Dünya Savaşına girmişler !
0 comments:
Yorum Gönder