Mustafa Kemal ve kader arkadaşları

Vahdettin'in ısrarlı dön çağrılarına 9 Temmuz 1919'da istifa ettiğini bildiren telgrafla yanıt veren Mustafa Kemal'in hayatındaki ilk sivil günlerinde çok önemli iki şey olur.

Rauf Bey'in anılarına dayanarak Taha Akyol'un anlattığına göre; Birincisi, Kurmay Başkanı Kazım Dirik'in evrakları toplamış vaziyette karşısına dikilerek "Paşam siz askerlikten istifa ettiniz. Benim bundan sonra bu vazifeme devam imkanım kalmadı. Evrakı kime teslim edeyim" diye sorması üzerine Mustafa Kemal'in moralman yıkılmasıdır. Kazım Dirik odayı terkettikten sonra Rauf Bey'e "Rauf, gördün mü? Devlet makam ve mesnedinin kıymetini gördün mü?" diye sorar.

İkincisi, istifasının hemen akabinde Kazım Karabekir'in arkasında bir bölük süvari askeriyle Erzurum'a geldiği haberini aldığında beti benzi atar, zira ne niyetle geldiğini bilememektedir. Kazım Karabekir karşısına dikilip "Emrinizdeyim Paşam! Ben, subaylarım, erlerim, kolordum, hepimiz emrinizdeyiz!" demesi üzerine kendisinin boynuna sarılır, kucaklar öper, ilk zafer kazanılmıştır.

Zaman geçer devran döner, İzmir Suikasti yüzünden Kazım Karabekir ve Rauf Bey İstiklal Mahkemelerinde sürünürken, Kazım Dirik İzmir Valisi'dir.

Mustafa Kemal kader arkadaşlarından Nutuk'ta şöyle bahseder: “Milli mücadeleye beraber başlayan yolculardan bazıları, milli hayatın bugünkü cumhuriyete ve cumhuriyet kanunlarına kadar uzanan gelişmelerinde, kendi fikir ve ruh kabiliyeterinin kavrayış sınırı bittikçe bana karşı direnişe ve muhalefete geçmişlerdir.” Kazım Karabekir'in yukarıda bahsedilen davranışı ise Nutuk'ta yer bulamamıştır.