Çanakkale Geçildi mi?

1915'te "Çanakkale geçildi mi?" derseniz, yanıt "evet geçildi" olacaktır. Zira Çanakkale denizaltından geçildi, hatta İngiliz denizaltıları İstanbul'a kadar gelerek Karaköy Limanı'nda cepheye asker sevkiyatı için bekleyen bir Osmanlı gemisini torpillediler. Yine, Gebze kıyılarında denizaltıdan sızan bir İngiliz askeri, cepheye asker taşımak için kritik olan bir trenyolu viyadüğünü havaya uçurdu. Bu, sabotaj tarihine denizaltıdan yapılan ilk eylem olarak geçmişti.

Churchill'in Çanakkale'yi sadece donanmayla geçebileceklerine olan aşırı güveni, İngiliz gemilerinin 1807'de Fransızlara meyleden III.Selim'e gözdağı vermek için Çanakkale'yi ellerini kollarını sallayarak geçip Büyükada'ya kadar gelmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Churchill eğer 1912'de İtalyan-Osmanlı Savaşında Çanakkale Boğazı'na giren İtalyan gemilerinin çelik halatlarla kapatılan Kilitbahir'den dönmek zorunda kalışlarını düşünseydi Gelibolu'ya asker çıkarmaya çok önceden karar verebilirdi. Üstelik ellerinde 1853-1856 Kırım Savaşı'nda Osmanlı'ya yardım etmek için Gelibolu'ya asker çıkarmış olmalarından dolayı coğrafi istihbarat da vardı muhtemelen.

Almanya 19.yy'ın sonlarından itibaren parçalanmanın eşiğinde olan Osmanlı'ya kancayı takar. Son Alman İmparatoru II. Wilhelm'in İstanbul'u değişik zamanlarda 3 kez ziyareti boşuna olmasa gerektir. Yine de Alman askeri yöneticileri I.Dünya Savaşı'nda ordunun ıslahının çok zor ve pahalı olması nedeniyle Osmanlı ile ittifak yapma konusunda ayak diremişler ve fakat ittifak kararı siyaseten alınmıştır. Çanakkale'nin savunulması Rusya'nın yardım alıp yeni bir cephe açmaması için Almanya için kritik öneme sahiptir. Çanakkale Zaferi'nin emperyalist İttihatçı/Almancı iklimden koparılıp milli bir destan haline getirilmesi ANZAC'ların bu savaşı keşfi ile çakışıyor nedense.

Çanakkale geçilemeyince İngiliz-Rus ittifakının sona ermesi, bununla kalmayıp bu devletlerin hasım hale gelmiş olması Kurtuluş Savaşı ve sonrasında Mustafa Kemal'in pragmatik bir denge politikası izlemesini sağladı. I. Dünya savaşından galip çıkmış bir Çarlık Rusya'sının hele hele İstanbul için İngiltere ve Fransa'dan geri dönülmesi zor bir söz almışken sökülüp atılması, Kızıl Ordu'nun kendiliğinden Doğu Anadolu'dan çekilmesi kadar kolay olamayacaktı.